INCLUSIEF EINDOORDEEL OVER DE PROGRAMMA'S

Digitale privacy in de verkiezingsprogramma's

Online- en digitale privacy staan misschien wel het meeste in de aandacht, omdat we er elke dag mee te maken hebben. Toch besteden maar weinig partijen echt aandacht aan dit onderwerp. Ook pleiten partijen opvallend vaak voor maatregelen die al genomen zijn. Dit is het laatste artikel in onze driedelige reeks over de verkiezingsprogramma's. Onderaan vindt u onze eindconclusie.

Privacy-rechten

Op 25 mei 2018 worden nieuwe Europese regels voor het beschermen van persoonsgegevens van kracht. Daarin worden extra inspanningen gevraagd van iedereen om de bescherming van persoonsgegevens daadwerkelijk goed te regelen. In grote lijnen zijn de uitspraken van de partijen hieronder dan ook al geregeld.

De Piratenpartij (PP), D66 en PvdD willen dat je (meer) inzicht moet krijgen in de gegevens die over je opgeslagen worden bij zowel overheid als bedrijven en dat je deze ook kunt laten wijzigen of verwijderen. De PvdA en CU lijken alleen inzage te willen geven voor gegevens opgeslagen door de overheid.

Denk wil "strenge minimum standaarden waar iedereen die gegevens verwerkt aan moet voldoen". De PvdA vindt dat "het doel van verzameling en verwerking [van persoonsgegevens, red] niet onbeperkt opgerekt kan worden". Een opvallend statement, want het oprekken van doelen is sowieso niet toegestaan.

SP zegt dat "overheden en bedrijven" geen persoonsgegevens mogen "doorverkopen of doorgeven zonder uitdrukkelijke toestemming van de betrokkenen". Ook de PP wil dat data niet gedeeld wordt zonder "expliciete toestemming".

50Plus wil "anoniem internetgebruik tegengaan door invoering van een digitaal paspoort".

Big Data

De SP wil dat er "duidelijke regels" komen over wat bedrijven mogen doen "op basis van statistische analyses van persoonsgegevens". D66 vindt het voldoende dat "consumenten inzicht [..] krijgen" in de "data van analyses" en hoe die gebruikt worden.

De VVD wil concreet dat "digitale informatie" over "rijgedrag en afgelegde routes eigendom van de automobilist" blijft. Opvallend hierbij is dat deze partij in november nog pleitte om alle kentekens langs de wegen te scannen en voor opsporingsdoeleinden een half jaar in een centrale database op te slaan.

De Vrijzinnige Partij wil dat "de vrije mens" eigenaar is van de "digitale variant" van "zijn domein".

Communicatiegeheim in Grondwet

Er ligt een wetsvoorstel in de Tweede Kamer om het grondwettelijke briefgeheim uit te breiden naar alle elektronische communicatie. Daarmee zouden alle vormen van elektronische communicatie, inclusief de opslag van de communicatie, ook grondwettelijk beschermd zijn.

De SP is daar voorstander van en wil dat "e-mails, persoonlijke berichten en andere privécommunicatie op het internet" dezelfde bescherming krijgen "als de papieren post nu". Ook GL is voor en noemt het internet "het briefgeheim van de 21ste eeuw". D66 vindt encryptie juist "het briefgeheim van de 21e eeuw". Of ze dit dan ook dezelfde grondrechtelijke status willen geven is niet bekend.

Cookiewet

Vanwege de cookiewet zijn websites verplicht aan de bezoeker te vragen of ze hun surfgedrag mogen bijhouden. Dit heeft geleid tot meldingen en cookiewalls, wat ten koste gaat van de gebruikerservaring bij het internetten. Deze cookiewet zal in 2018 worden vervangen door de nieuwe Europese ePrivacyverordening.

D66 vindt dat de cookiewet "niet het goede antwoord" is op het verzamelen van persoonsgegevens. Ze willen dat "dit via de browser geregeld" wordt zoals ook in de ePrivacyverordening is vastgelegd. Dat de partij mede-ontwerper is van de huidige cookiewet zeggen ze er niet bij. Forum voor Democratie wil de cookiewet afschaffen.

Partij voor de Dieren houdt het bij de nogal algemene uitspraak dat "onlinediensten" beschikbaar moeten kunnen zijn "zonder dat je getrackt wordt".

Betaalgegevens

Ook zijn er nieuwe Europese regels op het gebied van betaalgegevens (PSD2). Hierin staat dat banken verplicht uw betaalgedrag aan derde partijen moeten geven als u daar expliciete toestemming voor geeft.

De SP wil niet dat "betaalgegevens […] commercieel worden uitgebuit". Ook de PvdA maakt zich blijkbaar zorgen want van hen mogen banken "betaalgegevens niet verkopen aan derden". Ze willen daarom de "gedragscode" die hierover gaat aanpassen "waarbij de bescherming van privacy voorop staat".

Volgens de PP zijn banken vaker bereid om "klantendata in te zetten voor financieel gewin". Ze willen dit oplossen door een "pure betaalbank" op te richten zodat "betaalgegevens" niet meer beheerd worden door "private partijen". De partij wil ook dat als een "dienst volledig geleverd en betaald is" de persoonsgegevens niet bewaard worden tenzij er "expliciete toestemming" gegeven is. Ook wil de PP dat "korting [….] in ruil voor gegevens" verboden wordt.

Kamer van Koophandel en het BSN

De PP schrijft dat "misbruik van NAW gegevens uit de Kamer van Koophandel" tegengegaan moet worden, bijvoorbeeld door "alternatieve contactgegevens" toe te staan. Hoewel D66 met het oog op "open data" meer overheidsdata wil ontsluiten, vinden zij ook dat "persoonsgegevens van zzp'ers niet zomaar vrijgegeven" moeten worden. Het is niet direct duidelijk of ze hiermee ook meer bescherming willen dan dat er nu is.

De PP wil dat het mogelijk wordt om "het BSN te wijzigen om ID-fraude tegen te gaan", ook moet voor ZZP'ers de "verplichting afgeschaft worden om deze [Het BSN, red] op facturen of websites te zetten". De Autoriteit Persoonsgegevens heeft onlangs laten weten over dit laatste met een advies te komen om het op te lossen.

Eindoordeel over de programma's

Alles overziend vallen de ideeën over privacy in de verkiezingsprogramma's tegen in vergelijking met vier jaar geleden. Een groot deel gaat over maatregelen die al bestaan, of binnenkort worden ingevoerd.

De Piratenpartij komt er het beste uit samen met de SP, waarbij de Piraten wat meer punten brengen en de SP juist wat concreter is. D66 heeft misschien wel een beter programma dan de PP, maar door hun privacy-onvriendelijke zorgparagraaf verliezen ze een paar plekken. Ook de CU heeft een opvallend positief privacy-programma.

GroenLinks heeft een kleine privacy paragraaf in vergelijking met ander jaren en is redelijk vaag. De Partij voor de Dieren heeft zelfs veel punten gewoon onveranderd overgenomen uit het programma van 2012.

Ook de PvdA valt tegen. Ze benoemen weliswaar enkele positieve privacypunten maar de partij neemt geen afstand van privacyschendende regels die in de afgelopen kabinetsperiode zijn ingevoerd. Ze willen zelfs nog meer controlesystemen invoeren. Ook de programma’s van CDA en VVD zijn aardig in lijn met het kabinetsbeleid van de afgelopen jaren.

Tot slot hebben ook de Vrijzinnige Partij en Denk enkele positieve privacypunten, de overige partijen zijn overwegend slecht voor de privacy of schrijven er helemaal niks over.