Privacy en zorg in de verkiezingsprogramma’s

Van wijzigingen in het medisch beroepsgeheim tot het verplaatsen van landelijke zorgtaken naar de gemeenten (decentralisatie), er vonden in vier jaar ingrijpende veranderingen plaats. Toch zijn er weinig partijen die hier heel gedetailleerd op ingaan in hun programma. Forum voor Democratie, Voor Nederland (VNL) en de Vrijzinnige Partij (VP) schrijven zelfs niets concreets over privacy in de zorg.

Decentralisaties

Door het decentraliseren van zorg naar de gemeenten, zou beter ingeschat kunnen worden welke zorg echt noodzakelijk is. Ook zou de gemeente hulp op verschillende aspecten van werk en zorg in één keer kunnen bieden. Om dit goed te doen, moeten er veel verschillende gegevens over mensen bij elkaar worden gevoegd. Maar van de wet bescherming persoonsgegevens mag dat helemaal niet. Deze moeilijkheid is nooit opgelost.

De samenwerking in wijkteams over domeinen heen is dus wettelijk niet goed mogelijk. Toch willen enkele politieke partijen nog meer gegevens delen en meer samenwerking. D66 schrijft dat ze samenwerking willen "bevorderen [..] in de wijk". Ook de VVD wil samenwerking stimuleren tussen "zorgverlener, politie en gemeente". De PvdA zegt dat er "noodzaak" is voor "meer samenwerking tussen wijkteams". Wat die noodzaak precies is, wordt niet duidelijk gemaakt. Samenwerken betekent altijd ook onderling gegevens delen.

De Piratenpartij wil daarentegen de rol van de gemeente verkleinen. Ze willen dat "gemeenten [...] geen patiëntgegevens bijhouden" en dat de medici weer leidend worden bij de geestelijke gezondheidszorg voor de jeugd. Volgens de partij is het niet aan gemeenten en zorgverzekeraars om zelf nog een medisch oordeel te vellen.

Medisch dossier en e-health

Medische gegevens van mensen liggen op steeds meer plekken. Natuurlijk bij huisarts en specialisten, maar steeds vaker worden medische gegevens bijvoorbeeld ook in apps opgeslagen. Dergelijke apps waarmee u voor zorg niet meer het huis uit hoeft, worden 'e-health' genoemd. Onlangs is een wetsvoorstel aangenomen waarmee u uw medisch dossier digitaal bij uw huisarts kan downloaden en zelf kan besluiten of u uw medisch dossier dan weer in een app ter beschikking stelt.

Ondanks dat de wet al is aangenomen schrijven partijen er nog over in hun programma's. Zo wil de SGP dat patiënten "online toegang tot hun medisch dossier" krijgen mits "de veiligheid en de privacy goed gewaarborgd" is. VVD, SP willen dat de patiënt zelf kan bepalen met wie medische gegevens gedeeld worden.

Daarnaast wil de VVD dat medische gegevens zoveel mogelijk in één dossier terecht komen, omdat daardoor de communicatie makkelijker wordt en de kwaliteit kan verbeteren. Zo moet er meer worden samengewerkt tussen lichamelijke en psychische zorg. "Op die manier weten zorgverleners meer over het medisch verleden van patiënten en kunnen zij sneller met een passende behandeling starten."

De Piratenpartij wil dat alleen met toestemming van de patiënt gegevens mogen worden opgevraagd door "derden, inclusief verzekeraars". De partij wil daarbij dat een patiënt via loggegevens kan zien wie zijn of haar medische gegevens heeft ingezien. Het bijhouden van deze loggegevens is op dit moment al wettelijk verplicht.

Zowel Partij voor de Dieren, 50Plus als de SP willen van het landelijke elektronisch patiëntendossier LSP af. De SP vindt dat gegevens alleen "veilig en versleuteld" mogen worden uitgewisseld. De partij geeft verder niet aan hoe dat invulling moet krijgen.

D66 wil dat het "medisch beroepsgeheim onaangetast blijft", maar de partij wil ook "experimenteren met snelle en betrouwbare gegevensuitwisseling". Ze vinden dat "tot de individuele patiënt herleidbare gezondheidsinformatie" niet in de weg mag staan van "zorginnovatie". Eerder sprak een brochure van het ministerie van VWS over dit punt van een "privacymaffia".

Ook de SGP wil e-health bevorderen door "adequate vergoeding" aan "medische handelingen die gebruikmaken van e-health". Partij voor de Dieren, Denk en Nieuwe Wegen schrijven dat ze e-health willen "stimuleren". De VVD wil "zorgverleners aanmoedigen" om e-health te gaan gebruiken.

Huiselijk geweld

Op dit moment bestaat er een verplichting voor zorginstanties om een meldcode huiselijk geweld te hebben. Dat betekent dat er een verplicht stappenplan moet zijn hoe om te gaan met vermoedens van huiselijk geweld. Een uitkomst kan zijn dat de vermoedens worden gemeld bij Veilig Thuis.

De VVD wil dat zorgverleners niet meer zelf een afweging maken of vermoedens worden gemeld, maar de meldcode omzetten in een meldplicht. "Daarnaast moet het makkelijker worden om deze gevoelige informatie veilig te delen met andere betrokken hulpverleners." Ook wil de partij "een betere screening" op consultatiebureaus omdat "hechtingsproblematiek [..] vaker tot kindermishandeling" leidt.

Ook het CDA wil dat "het delen van informatie over huiselijk geweld tussen professionals makkelijker" wordt. De SP wil zelfs dat informatie over een vermoeden van kindermishandeling "altijd" wordt gedeeld.

Actieve donorregistratie

D66 en GroenLinks zijn voorstander van actieve donorregistratie, terwijl SGP en CU tegen zijn want het lichaam is "niet van de overheid of van artsen". Met actieve donorregistratie wordt van iedereen die zich niet laat registreren aangenomen, dat die persoon geen bezwaar heeft om zijn of haar organen te doneren. Inmiddels is er over dit wetsvoorstel gestemd. SP, D66, GroenLinks en 50Plus stemden als fractie geheel voor. Van de PvdA stemden 35 leden voor en 1 tegen. Van de VVD stemden 7 leden voor en 33 tegen. CDA, PVV, CU, SGP en PvdD stemden de gehele fractie tegen.