Uitbreiding bevoegdheden vreemdelingenwet

Vanaf 1 maart 2014 mogen de vreemdelingenpolitie en de Koninklijke Marechaussee zonder toestemming een woning doorzoeken. Dat staat in een nieuwe wet (memorie van toelichting) die op 11 februari door de Eerste Kamer is aangenomen. Staatssecretaris Teeven wil met deze uitbreiding van de bevoegdheden het toezicht op (illegale) vreemdelingen in ons land verbeteren.

Om de identiteit van een (illegale) vreemdeling te controleren, mocht de politie tot 1 maart wel een woning of onderneming binnengaan, maar niet doorzoeken. De politie vond deze bevoegdheid in de praktijk te beperkt. Met deze nieuwe wet mag de politie nu zonder toestemming een woning of onderneming waar een vreemdeling wordt aangetroffen, doorzoeken. De politie hoopt zo documenten te vinden om de identiteit van mensen vast te stellen. Tijdens de doorzoeking mag de politie onder andere ook de kleding doorzoeken, het lichaam onderzoeken en PC's en mobiele telefoons uitlezen. 

Grondrecht
Zowel volgens artikelen 10-12 van de Grondwet als artikel 8 van het EVRM is de onaantastbaarheid van persoonlijke levenssfeer en de woning een fundamenteel recht. Mensen moeten zich veilig kunnen voelen in hun eigen huis zonder onnodige controle door de overheid. Alleen als het echt niet anders kan en het een hoger belang dient mag dit grondrecht worden geschonden. Volgens staatssecretaris Teeven is in dit geval de inbreuk gerechtvaardigd vanwege "de openbare orde en daarmee het economische welzijn en het voorkomen van wanordelijkheden en – in voorkomende gevallen – strafbare feiten".

Geen rechterlijke toets
Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer hebben de SP en D66 nog geprobeerd om voorwaarden voor het doorzoeken van een woning in de wet vast te leggen. Zo dienden ze een amendement in voor verplichte rechterlijke toestemming en een amendement dat alleen als de vreemdeling in de eigen verblijfplaats wordt aangetroffen, deze mag worden doorzocht. Beide amendementen haalden het niet. Ook het amendement van de SP om beroep aan te kunnen tekenen tegen de huisdoorzoeking werd niet aangenomen. Daarmee is er volgens deze wet geen mogelijkheid een schadevergoeding te claimen als de doorzoeking onrechtmatig zou zijn.

De PVV wilde juist dat de bevoegdheid nog verder werd verruimd en dat de eventuele verblijfplaats van de vreemdeling sowieso zonder toestemming doorzocht mag worden, ongeacht waar de vreemdeling wordt aangehouden. Dit amendement werd niet overgenomen.