Flexibeler gebruik leerlinggegevens

De gegevens van leerlingen kunnen gemakkelijker en flexibeler gebruikt worden door het ministerie, onderwijsinstellingen, gemeente en mogelijke andere belanghebbenden. Zowel de Tweede als de Eerste Kamer hebben hiermee ingestemd.

Alle gegevens in de bestaande leerlingregistratiesystemen komen met dit wetsvoorstel (toelichting) van minister Van Engelshoven (D66) onder één wettelijke regeling te vallen. Het gaat om de gegevens van het basisregister onderwijs (BRON), het meldingsregister relatief verzuim, het diplomaregister en het register vrijstellingen en vervangende leerplicht. Al deze gegevens worden door Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) beheerd. De gegevens worden in principe alleen juridisch samengevoegd. Technische worden de registratiessystemen met dit wetsvoorstel niet veranderd.

Door het samenbrengen van de gegevens van leerlingen in één wet ontstaat volgens de minister meer overzicht over welke gegevens beschikbaar zijn en kunnen gegevens eenvoudiger worden hergebruikt. De gegevens worden onder andere gebruikt door het ministerie en de onderwijsinstellingen maar ook door gemeente voor het handhaven van de leerplicht en bijvoorbeeld als onderdeel van het bieden van (jeugd)zorg aan haar inwoners.

Glijdende schaal

Volgens de minister verandert er voor de privacy van leerlingen en studenten nauwelijks iets, omdat de systemen alleen juridisch worden samengevoegd. Aan de andere kant dient de minister dit wetsvoorstel juist in om de gegevens beter toegankelijk te maken zodat ze eenvoudiger kunnen worden gebruikt.

De Autoriteit Persoonsgegevens oordeelt (pdf) dan ook dat er wel degelijk impact op de privacy kan zijn. Zo constateert de toezichthouder dat het bij elkaar brengen van gegevens in één wettelijke regeling tot "een completer beeld van de onderwijsdeelnemers" leidt wat daardoor "juist een grotere inbreuk op de persoonlijke levenssfeer kan opleveren".

Ook zijn de de wetsartikelen over het gebruik van gegevens volgens de autoriteit onnodig ruim geformuleerd. De toezichthouder vreest zo een glijdende schaal doordat "de kans toeneemt dat de persoonsgegevens voor andere doelen zullen worden gebruikt dan oorspronkelijk was bedoeld".

Minister bepaalt

In het wetsvoorstel is de mogelijkheid opgenomen dat de minister zelfstandig bepaalt welke gegevens verzameld mogen worden en met wie die gedeeld mogen worden. Tot op heden zijn de gegevens die verzameld worden wettelijk vastgelegd en kan dat niet zomaar worden aangepast. Ook wie toegang tot de gegevens heeft is wettelijk verankerd. Met deze nieuwe wet kan de minister dat op elk moment zelfstandig aanpassen als zij dat nodig acht.

Wel heeft de Tweede Kamer ook twee wijzigingen van SP en GroenLinks aangenomen waarmee wordt voorgeschreven dat de minister de Tweede Kamer vier weken van te voren over aanpassingen op de hoogte moet brengen. Het gaat dan om aanpassingen met betrekking tot welke gegevens worden gedeeld en met welke derde partijen dat gebeurt. De Kamer kan dan in die vier weken eventueel nog in actie komen. Over eventuele wijzigingen in welke gegevens worden verzameld, hoeft de Kamer niet van te voren te worden geïnformeerd.