Kerken houden toch toegang tot gemeentelijke administratie

Religieuze instellingen blijven door de gemeente geïnformeerd worden als burgers verhuizen, trouwen of overlijden. De toezegging van het vorige kabinet om dit per 1 januari 2018 te beëindigen, is door het nieuwe kabinet teruggedraaid.

Wijzigingen in de gemeentelijke basisregistratie worden automatisch aan kerken doorgegeven. Denk hierbij aan verhuizing, trouwen, echtscheiding, geboorte of overlijden. Er hoeft geen toestemming te worden gevraagd. De kerkelijke database SILA bevat de persoonsgegevens van meer dan 5 miljoen mensen.

Motie

De Tweede Kamer vond dit indertijd een verkeerde gang van zaken en oordeelde dat burgers gewoon om toestemming gevraagd moest worden of hun gegevens met de kerken gedeeld mochten worden. Maar toenmalig minister Plasterk (PvdA) zag er niet zo'n probleem in: "Wie heeft er in hemelsnaam last van dat de paar miljoen mensen in Nederland die wel onder een van die organisaties vallen, het gemak en de service hebben dat hun kerkgenootschap ervan op de hoogte wordt gesteld wanneer zij verhuizen?"

Daarop diende de Tweede Kamer een motie in om Plasterk te dwingen alsnog de gegevensverstrekking te beëindigen. Op 1 maart 2016 werd deze motie met grote meerderheid aangenomen. Alleen de christelijke partijen stemden tegen. Zie voor de stemming ook de grafiek op deze pagina.

Weinig haast

Gedwongen door deze motie, besloot toenmalig minister Plasterk dat de kerken per 1 januari 2018 geen toegang meer tot de basisadministratie zouden krijgen. Volgens de minister hadden de kerken nog bijna twee jaar nodig om hun administraties op de nieuwe situatie aan te passen.

Intussen maakte Plasterk zelf weinig haast met de uitvoering. Na de verkiezingen van maart 2017 bleek de benodigde regelgeving nog niet te zijn aangepast, waarna de nieuwe Tweede Kamer besloot het geheel in de ijskast te zetten in afwachting van een nieuw kabinet.

Regeerakkoord

In het regeerakkoord is in algemene zin afgesproken dat burgers meer te zeggen krijgen over hun persoonsgegevens die bij de overheid zijn opgeslagen. Maar voor de kerken is een uitzondering gemaakt. "Voor kerkelijke organisaties gaat, om onoverkomelijke uitvoeringsproblemen te voorkomen een overgangsregeling gelden. Wie nu geregistreerd staat kan kiezen voor een opt-out."

Dit betekent een voortzetting van de bestaande situatie. Ook nu geldt al dat men zich actief moet uitschrijven als men niet door kerken gevolgd wil worden. Zowel de ChristenUnie als het CDA zijn fervent voorstanders van de automatische uitwisseling van gegevens tussen gemeente en kerken. D66 en VVD zijn juist tegen deze uitwisseling, maar hebben bij de vorming van het nieuwe kabinet op dit punt toegegeven.

In het regeerakkoord wordt wel toegezegd dat "nieuwe inschrijvingen" onder nieuwe regels zullen vallen. Met de nieuwe regels wordt gedoeld op een toekomstig opt-in systeem. Dat betekent dat nieuw geborenen of immigranten maar mogelijk ook mensen die verhuizen straks zelf actief toestemming moeten geven voordat kerken hun gegevens mogen ontvangen.

Hoe de nieuwe regels er precies uit gaan zien en wanneer die ingaan is nog niet bekend. Een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken laat Privacy Barometer weten dat een visie over het programma "eigen regie over persoonsgegevens" rond de zomer van 2018 naar de Tweede Kamer wordt gestuurd.

Basisregistratie personen

De basisregistratie personen is één van de elf basisregistraties van de overheid en is de nieuwe naam voor de gemeentelijke basisadministratie GBA. Een 'basisregistratie' betekent dat dat de enige plek is waar gegevens op dat gebied worden verzameld en bijgehouden. De basisregistratie personen is dus de brondatabase met burgerlijke gegevens over u zoals adres, geboortedatum en BSN. Overheidsinstanties zoals de belastingdienst of de sociale dienst, nemen die gegevens over om daar hun taken mee uit te voeren. Maar ook niet overheidsinstanties krijgen gegevens uit deze basisregistratie. Welke instanties dat zijn is vastgelegd in het Besluit Basisregistratie Personen. Hierin staan onder andere pensioenfondsen, zorgverzekeraars, zorginstellingen en dus ook de Stichting Inter-Kerkelijke Administratie SILA. Aparte toestemming van de burger voor toegang tot de gegevens is niet vereist.
 

U kunt zich hier afmelden zodat u niet meer door kerken gevolgd wordt.